11 nguyên nhân mất sữa và cách khắc phục

Mất sữa là nỗi lo và cũng là tình trạng mà rất nhiều bà mẹ từng gặp phải trong quá trình nuôi con. Các mẹ hãy cùng tìm hiểu các nguyên nhân mất sữa trong bài viết dưới đây để trang bị cho mình những kiến thức cần thiết phải có trong quá trình nuôi con bú nhé.

I. Mất sữa và ít sữa là gì?

Tình trạng mẹ bị mất sữa, ít sữa khiến bé không có đủ lượng sữa mẹ cần thiết, vì thể kém phát triển hơn, tăng cân chậm, sức đề kháng yếu hơn so với những bé được cung cấp đủ lượng sữa mẹ. Mất sữa và ít sữa là 2 tình trạng khác hẳn nhau.

• Ít sữa: Ít sữa là tình trạng mẹ vẫn có sữa nhưng lượng sữa không nhiều, không đủ cho bé bú khiến bé không tăng được cân, hay quấy khóc do đói.
• Mất sữa: Là trường hợp sữa mẹ không có sữa hoàn toàn và bé không thể bú được sữa mẹ. Mất sữa xảy ra có thể là vì ít sữa lâu dẫn tới mất sữa hoặc tình trạng mất sữa đột ngột.

Xem thêm:

• Nhận biết dấu hiệu mất sữa ở mẹ sau khi sinh
• Dấu hiệu mẹ ít sữa như thế nào?

II. Nguyên nhân gây ít sữa - Nguyên nhân bị mất sữa ở mẹ sau khi sinh con

Các mẹ nên tìm hiểu kĩ những nguyên nhân ít sữa, nguyên nhân mất sữa sau sinh và cách khắc phục của các vấn đề này để sữa mẹ về tràn trề.

[caption id="attachment_2337" align="aligncenter" width="600"] Nguyên nhân mất sữa ở mẹ sau khi sinh là gì?[/caption]

1. Nguyên nhân chính

Nguyên nhân mẹ bị mất sữa và ít sữa đầu tiên là do thiếu hụt hormone Prolactin và Oxytocin. Đây là 2 hormone đóng vai trò chính trong việc kích thích tiết sữa mẹ.

Hormone Prolactin

• Được sản xuất từ vùng tuyến yên của não. Khi em bé được sinh ra, nồng độ hai nội tiết tố nữ estrogen và progesterone giảm xuống tạo điều kiện cho hormone prolactin kích thích các tuyến sữa ở bầu ngực và từ đó tạo ra sữa mẹ.
• Khi em bé có hoạt động bú, mút núm vú, các dây thần kinh tại bầu ngực sẽ gửi tín hiệu về não và giải phóng hormone prolactin. Nếu hàm lượng hormone prolactin quá thấp, lượng sữa sẽ giảm hẳn.

Hormone Oxytocin

• Được sản xuất tại vùng dưới đồi của não và được tuyến yên bài tiết vào máu. Nếu như hormone prolactin kích thích sản xuất sữa thì hormone oxytocin có tác dụng giải phóng sữa ra khỏi bầu ngực qua núm vú.
• Khi em bé bắt đầu bú, mút núm vú, hormone Oxytocin sẽ được giải phóng và làm đẩy sữa ra khỏi các nang sau đó đi vào ống dẫn sữa sau đó di chuyển tới núm vú.

2. Các nguyên nhân khác

Ngoài nguyên nhân chính là do thiếu hụt hormone Prolactin và Oxytocin, các nguyên nhân gây mất sữa, ít sữa dưới đây có thể là lý do khiến chị em không có được lượng sữa như mong muốn.

2.1 Stress, căng thẳng

Stress là một yếu tố lớn trong những nguyên nhân mất sữa ở mẹ sau sinh.

• Khi cơ thể lo âu và căng thẳng sẽ khiến cho hoạt động của hệ thống não bộ - tuyến yên - buồng trứng bị ảnh hưởng. Hàm lượng hại hormone là prolactin và oxytocin bị giảm và khiến cho các mẹ bị mất sữa hoặc ít sữa.
• Để khắc phục nguyên nhân mẹ ít sữa, mất sữa này, các chị em cần giữ tinh thần thoải mái, thư giãn. Nên tránh các tác nhân gây stress, căng thẳng để không làm ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa của cơ thể.

Xem thêm: Các MẸO để có nhiều sữa sau khi sinh

2.2 Mẹ thiếu ngủ, sức khỏe giảm sút

Thiếu ngủ cũng là một trong những nguyên nhân gây mất sữa ở mẹ gặp phải sau khi sinh con mọn.

• Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng với cơ thể, là thời gian để tái tạo năng lượng và cho các cơ quan được nghỉ ngơi. Phần lớn các chị em nuôi con nhỏ đều bị thiếu ngủ do phải thức khuya chăm con làm cho sức khỏe bị giảm sút từ đó dẫn đến tình trạng mất sữa, ít sữa.
• Để tránh nguyên nhân mẹ mất sữa, ít sữa này thì chị em nên ngủ đủ 8-10 tiếng/ngày. Nếu không có thời gian ngủ vào ban đêm, các mẹ hãy ngủ bù vào ban ngày để đảm bảo số lượng tiếng ngủ như trên nhé.

2.3 Thiếu dinh dưỡng trầm trọng

[caption id="attachment_1776" align="aligncenter" width="600"] Chế độ dinh dưỡng không hợp lí cũng là nguyên nhân ít sữa ở mẹ, có thể dẫn tới mất sữa.[/caption]

• Khi cơ thể không được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thì sẽ không có nguyên liệu để sản xuất ra sữa. Vì thế, những chị em bị thiếu dinh dưỡng trầm trọng đều làm giảm đáng kể lượng sữa mẹ và thiếu dinh dưỡng là nguyên nhân khiến mẹ ít sữa dần, nếu không khắc phục sớm thì đây cũng là nguyên nhân gây mất sữa mẹ.
• Các chị em nên đảm bảo cung cấp cho cơ thể lượng vitamin và khoáng chất cần thiết. Nên tăng cường ăn các thực phẩm giúp lợi sữa và tăng chất lượng sữa như là đu đủ, lạc,chân dê, rau ngót, rau má...

Có thể mẹ quan tâm: Mẹ cần bổ sung dinh dưỡng gì để lợi sữa? 

2.4 Ăn thực phẩm ức chế sản xuất sữa

Nhiều loại thực phẩm làm ức chế quá trình sản xuất sữa cũng là một trong những nguyên nhân mất sữa mẹ. Trong quá trình sử dụng các thực phẩm đa dạng để nấu ăn hàng ngày, chị em nên lưu ý hạn chế hoặc không ăn những thực phẩm gây mất sữa, ít sữa như là lá lốt, khổ qua, bắp cải, măng tươi, măng chua, dưa cà muối...

2.5 Mẹ bị rối loạn nội tiết

Sau khi sinh con, nhiều chị em bị rối loạn nội tiết tố nữ, cụ thể là hormone estrogen. Đây cũng là nguyên nhân mất sữa, ít sữa mẹ một cách âm thầm mà chị em nên biết. 

• Trong quá trình mang thai, hàm lượng hormone estrogen tăng đột biến từ 500-1000 lần. Khi sinh em bé ra, hàm lượng estrogen giảm đột ngột gây ra nhiều tác hại cho cơ thể mẹ trong đó có việc mất sữa hoặc ít sữa.
• Để tránh tình trạng này, chị em nên có chế độ sinh hoạt lành mạnh: ngủ đủ giấc, hoạt động cơ thể thường xuyên bằng những bài tập nhẹ nhàng, cân bằng nội tiết tố sau sinh bằng các biện pháp an toàn như sử dụng thảo dược…

2.6 Mẹ bị thiếu máu

Thiếu máu gây ra nhiều tác hại cho cơ thể như hạ huyết áp, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn…

 

• Tình trạng thiếu máu trầm trọng còn khiến cơ thể rơi vào trạng thái nguy hiểm. Trong khi đó, quá trình sinh con khiến các chị em mất đi lượng máu đáng kể, nhất là các chị em sinh mổ. Thiếu máu khiến cho các cơ quan không thể hoạt động tốt và vì thế gây ra tình trạng ít sữa.
• Các chị em nên bổ sung những thực phẩm giàu sắt để tăng hàm lượng máu. Có thể sử dụng các viên uống sắt theo chỉ dẫn của bác sĩ để mang lại hiệu quả nhanh chóng.

Chia sẻ kinh nghiệm "kích thích sữa mẹ ra nhiều" của mẹ bé Bi 

2.7 Mắc các bệnh về tuyến vú

• Nếu như mẹ mắc các bệnh về tuyến vú như là viêm tuyến vú, nứt cổ gà, tắc tia sữa, áp xe vú… quá trình sản xuất sữa mẹ chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng, các bệnh về tuyến vú cũng là những nguyên nhân gây mất sữa mẹ.
• Các chị em nên lưu ý thường xuyên massage bầu ngực để máu vùng ngực được lưu thông và tuyến vú hoạt động trơn tru, giảm khả năng viêm tắc. Việc massage cũng giúp chị em phát hiện ra các bất thường tại vú, từ đó mà có thể xử lý sớm.

*** Lưu ý: Trường hợp bệnh nặng, thấy đau tức ngực thì các mẹ phải đến ngay các trung tâm, cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ khám chữa bệnh kịp thời.

2.8 Không cho con bú thường xuyên

Lười cho con bú cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng mất sữa hoặc ít sữa.

• Khi không cho bé bú thường xuyên, cơ thể sẽ giảm dần việc tiết sữa vì cho rằng bé không còn cần sữa nữa (giống như khi cai sữa).
• Các mẹ nên cho bé đủ đều đặn khoảng 3h/lần. Nếu bé không bú, hãy vắt sữa với khoảng thời gian như trên để đảm bảo kích thích được tuyến sữa tiết sữa đều đặn.

Khi mẹ không cho bé bú đúng cách hoặc dùng máy hút sữa sai cách, tuyến vú sẽ không nhận được kích thích từ hoạt động vắt sữa, bú, mút núm vú vì thế không có phản xạ tiết sữa thường xuyên.

Hãy đảm bảo cho bé bú đúng cách để cơ thể nhận được kích thích sản xuất sữa.

• Các mẹ nên để miệng bé ngậm toàn bộ núm vú, bé nằm sát ngả vào mẹ với tư thế thoải mái. Mẹ có thể ngả lưng vào thành giường, chăn gối để cảm thấy dễ chịu hơn.
• Nếu sử dụng máy hút sữa, mẹ nên điều chỉnh mức phù hợp và để phần phễu hút vào chính giữa bầu ngực, hút sữa đồng đều cả 2 vú với thời gian khoảng 20 phút, không nên hút quá ngắn hoặc quá lâu để vú không bị tổn thương.

2.10 Mẹ sinh non, sinh mổ

Nhiều mẹ sinh non sau sinh còn khá yếu, hoặc các mẹ sinh mổ sau khi sinh vẫn còn lưu lượng thuốc tê, thuốc mê trong cơ thể nên không được cho bé bú ngay sau khi sinh, đây là nguyên nhân gây ít sữa mẹ ngay sau sinh.

• Đó là do bé không được bú sữa mẹ ngay sau khi sinh khiến cơ thể không sản xuất sữa kịp thời khi bé có nhu cầu.
• Để khắc phục tình trạng trên, khi bé không thể bú trực tiếp, mẹ hãy vắt sữa đều đặn theo cữ 3h/lần để việc tiết sữa của cơ thể diễn ra đều đặn. Hướng dẫn mẹ cách kích sữa sau sinh mổ hiệu quả. 

Khi gặp tình trạng mất sữa, chị em nên áp dụng các cách cải thiện trên. Nếu không đỡ, chị em nên đi khám ngay lập tức, đặc biệt là với tình trạng mất sữa. Việc chuẩn bị kiến thức và hiểu rõ về các nguyên nhân mất sữa sẽ giúp chị em chăm sóc bản thân tốt hơn và hỗ trợ tích cực hơn cho quá trình điều trị.